ظروف یکبار مصرف، همچنین به آنها ظروف یکبار استفاده میگویند، به نوعی ظروف هستند که برای استفاده یک بار و پس از آن دور انداخته میشوند. این ظروف معمولاً از موادی مانند کاغذ، کاغذ شمعی، پلاستیک، فوم بسته بندی یا سازگار با طبیعت (بیومحلول) ساخته میشوند. ظروف یکبار مصرف در برابر ظروف قابل بازیافت قابل تمایز هستند، زیرا پس از استفاده اولیه شکل و ویژگیهای خود را از دست میدهند و قابلیت دوباره استفاده ندارند.
استفاده از ظروف یکبار مصرف در حال حاضر در سراسر جهان رواج دارد، ولی مصرف بسیار زیاد آنها عواقبی در بر دارد که در زمینههای زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی قابل توجهی دارند.
از نظر زیست محیطی، ظروف یکبار مصرف مشکلات بسیاری به وجود میآورند. در واقع، استفاده گسترده از این نوع ظروف، موجب تولید زبالههای بیشتر و تجمع زباله در سطح جامعه میشود. برخلاف ظروف قابل بازیافت، ظروف یکبار مصرف نیاز به استفاده از منابع طبیعی فراوانی دارند برای ساخت، در حالی که بعد از استفاده شکل و ویژگیهای خود را از دست میدهند و به عنوان زباله دور انداخته میشوند. این موضوع باعث آسیبهای زیست محیطی مختلفی مانند آلودگی خاک و آب و تأثیرات منفی بر تنوع زیستی میشود.
از نظر اقتصادی، استفاده از ظروف یکبار مصرف نه تنها باعث هدررفت منابع میشود، بلکه نیاز به تولید و تامین مداوم این ظروف نیز دارد. هزینههای تولید، حمل و نگهداری ظروف یکبار مصرف بر عهده جامعه و مصرف کنندگان قرار میگیرد. همچنین، دور انداختن ظروف یکبار مصرف نیز هزینههایی همچون جمعآوری، پردازش و دفن زباله را به دنبال دارد.
از منظر اجتماعی، مصرف گسترده ظروف یکبار مصرف میتواند تأثیر منفی بر صحت عمومی و کیفیت زندگی جامعه داشته باشد. برخی از این ظروف حاوی مواد مضر و مسموم بوده و میتواند بر سلامتی افراد تأثیر داشته باشد. به طور مثال، برخی از ظروف پلاستیکی حاوی مواد بیسفنل-A (BPA) هستند که در برخی مطالعات با عوارض سلامتی مانند اختلالات هورمونی و اختلالات ناشی از سیستم عصبی مرتبط شدهاند.
راهحلهایی برای کاهش استفاده از ظروف یکبار مصرف به منظور حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی وجود دارد. افزایش آگاهی عمومی درباره مشکلات زیست محیطی این نوع ظروف، ترویج استفاده از ظروف قابل بازیافت و پرمصرفتر، ایجاد تشویقهای مالی برای استفاده از ظروف قابل بازیافت